Description:
Upper part of a slightly tapered marble stele
with a simple moulding on all sides at about 15 cm from the top (w:
0.47-0.46 x h:
0.97 x d:
0.19).
Text: Inscribed on one face which is chipped in the lower part, badly worn, especially the central area,
and pitted and cracked as well, especially in the lower part, perhaps following an
attempt to break it up.
Letters: Greek capitals of the first century; 0.012; L for ἔτους.
Date: ?62-61 BCE3-4 CE
Findspot:
Berenike:
Sidi Khrebish,
in the Church, re-used as a paving stone with the inscribed face upwards
Original location: Unknown
Last recorded location:
Benghazi Museum.
Interpretive
( vac. 1) (ἔτους) λδ´ ἐπὶ ἱερέως τοῦ Ἀπόλλωνος Λύσιος ( vac. 3)
( vac. 5) ἁδήματος ἀντίγραφον ( vac. 5)
ἐπειδὴ Ἀπολλόδωρος Παγκράτευς τῶν πολιτᾶν
ὑπάρχων ἀπὸ προγόνων ἐξ ἀρ̣χ̣ᾶς̣ γνησίων καὶ αὐ-
5τὸς ποτιφέρεται ποτὶ τὰν πατ̣ρ̣ί̣δα ἐ̣ν̣ παντὶ καιρῶι
πρᾶτον μὲν εὐθέως μετὰ τὰν τῶ βασιλεῦς τελευ-
τὰν οὐ κατὰ μικρὸν Βε̣ρ̣ε̣ν̣ί̣κας πολιορκειμένας ὑπὸ
τῶν κακούργων διὰ τὰν ὑπαρχοῖσαν ἀναρχίαν πα-
ρακληθὲς ἀφαγήσασθαι τῶν ν̣ε̣ανίσκων καὶ πάν-
10τα κίνδυνον ἀναδ̣εξάμενος ἐς τὰν μεγίσταν εἰρή̣-
ναν τὰ πράγματα κατέστα̣σε κ̣α̣ὶ̣ τ̣ὰ τᾶς πόλιος εὐχα-
ριστία παραχρῆμα τὰς προτ̣έρ̣α̣ς̣ τῶ δ̣[ά]μ̣ω τίμας ἀπέ-
νημε ( vac. 1) μετὰ δὲ ταῦτα τᾶς πόλιο̣ς̣ ὑπ̣α̣ρχοίσας ἀτιχίσ-
τω καὶ δὶς ἠ̣δ̣ὴ̣ πεπορθ̣η̣μ̣ένας ὑπὸ τῶν̣ ἐπ̣[ι]π̣λ̣ευσάν-
15των πιρατικῶν στόλων Α̣ΥΤ̣ΟΚΡ̣Α̣Τ̣Ε̣Ν ὑπὲρ τᾶς πόλι-
ος καὶ τᾶς χώρας ἐπιτ̣ε̣τ̣α̣γμ̣έ̣ν̣ο̣ς̣ π̣ερὶ τῶν καθόλω
πραγμάτων τὰν τ̣ᾶ[ς] π̣όλ̣[ι]ος ΣΥΜΦΟΙ̣Ι̣Ι̣Τ̣Α̣Σ ὁμονοίαν
διετήρησε δικαία̣ν κ̣ρ̣ίσ̣ιν̣ ἐς̣ [ἅπ]αν̣τας ἐσφερόμε-
νος ( vac. 1) καὶ τὰς τῶν Υ̣Ι̣Ρ̣[.]Κ̣Π̣Ο̣Ι̣Ω̣[...]ΝΩΣ διατι̣χ̣εύσ[ας]
20τά μὲν δεχόμενος [c. 11] ΣΙ̣ΔΙ̣Α̣
ΤΟΝ ἐς τὸν πάντα χρ̣ό̣ν̣ο̣ν̣ [c. 14] τ̣ᾶι π̣α̣τρίδι δό-
ξα̣ν τὸν κοινὸν κ̣αθ̣’̣[---]
ΕΠΩΙ πλεόνας σὺν̣ [---]
κατὰ γᾶν καὶ θάλα[σσαν ---]
25Κ̣Α̣Ν ἐξ ἐφόδω καὶ [---]
κοινὰν ἐλπίδα [---]
τάς τε κατὰ τὰν χώραν [c. 10] Ι̣Ι̣Ι̣Ι̣[.]ΟΙ̣Ν[---]
ΣΤΑΙΣΑΣ πλεύσας [---]
πόλιος καὶ πολὺ ἔτι μ̣[ᾶλλον? ---]
30 ἀ̣[φ]ειμένοις Π̣Α̣Ι̣ΣΤ̣[---]-
-μ[έ]νας τάν τε Τ̣Α̣Ι̣ΟΣ̣[---]
τὰν σύγκλητον Λ̣Ι̣[..]Ι̣Ο[--- ἀπο-]
δοχᾶς καὶ πίστε̣[ως ---]
πραξάμενος ἀ̣γ̣α̣θ̣ὰ̣ [---]
35πατρίδα ( vac. 1) τότε̣ ἐπρεσβε̣[υ---]
ΝΩ μ[ε]θόδιον ἀποδιδόμεν̣[ος c. 10]αν ( vac. 3)
τὸν μὲν ἴδιον βίον ὑ̣π̣ὲ̣ρ̣ τᾶ[ς ...]Α̣[c. 5 - 6]ατα ( vac. 3)
πόλιος ἔπαυξ̣εν προαιρείμενος [c. 4] ὑπογρά-
φων ὅτι χρημάτων μὲν κτῆσ[ιν] ἀβ̣έ̣βαι̣ον ἐπέχ[ει]
40 κτῆσιν δ̣ι̣έτε̣λε γὰρ ἅπασι̣ν̣ [ἀν]θρώποις ἀθάνατ̣[ον]
ἀπόδει[ξιν c. 4]τος τε παρα[c. 8] ἐς τὰς ἐπὶ
[c. 11]Ι̣Τ̣ΟΣ̣Τ̣Ι̣[c. 7]Ι̣Ι̣Ι̣ΟΣ
[.. ? ..]
Diplomatic
L ΛΔΕΠΙΙΕΡΕΩΣΤΟΥΑΠΟΛΛΩΝΟΣΛΥΣΙΟΣ
ΑΔΗΜΑΤΟΣΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝ
ΕΠΕΙΔΗΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣΠΑΓΚΡΑΤΕΥΣΤΩΝΠΟΛΙΤΑΝ
ΥΠΑΡΧΩΝΑΠΟΠΡΟΓΟΝΩΝΕΞΑ..Α.ΓΝΗΣΙΩΝΚΑΙΑΥ
5ΤΟΣΠΟΤΙΦΕΡΕΤΑΙΠΟΤΙΤΑΝΠΑ...ΔΑ..ΠΑΝΤΙΚΑΙΡΩΙ
ΠΡΑΤΟΝΜΕΝΕΥΘΕΩΣΜΕΤΑΤΑΝΤΩΒΑΣΙΛΕΥΣΤΕΛΕΥ
ΤΑΝΟΥΚΑΤΑΜΙΚΡΟΝΒ.....ΚΑΣΠΟΛΙΟΡΚΕΙΜΕΝΑΣΥΠΟ
ΤΩΝΚΑΚΟΥΡΓΩΝΔΙΑΤΑΝΥΠΑΡΧΟΙΣΑΝΑΝΑΡΧΙΑΝΠΑ
ΡΑΚΛΗΘΕΣΑΦΑΓΗΣΑΣΘΑΙΤΩΝ..ΑΝΙΣΚΩΝΚΑΙΠΑΝ
10ΤΑΚΙΝΔΥΝΟΝΑΝΑ.ΕΞΑΜΕΝΟΣΕΣΤΑΝΜΕΓΙΣΤΑΝΕΙΡ.
ΝΑΝΤΑΠΡΑΓΜΑΤΑΚΑΤΕΣΤ.ΣΕ....ΑΤΑΣΠΟΛΙΟΣΕΥΧΑ
ΡΙΣΤΙΑΠΑΡΑΧΡΗΜΑΤΑΣΠΡΟ.Ε...ΤΩ.[.].ΩΤΙΜΑΣΑΠΕ
ΝΗΜΕ ΜΕΤΑΔΕΤΑΥΤΑΤΑΣΠΟΛΙ..Υ..ΡΧΟΙΣΑΣΑΤΙΧΙΣ
ΤΩΚΑΙΔΙΣ...ΠΕΠΟΡ...ΕΝΑΣΥΠΟΤΩ.Ε.[.]..ΕΥΣΑΝ
15ΤΩΝΠΙΡΑΤΙΚΩΝΣΤΟΛΩΝ.Υ.ΟΚ....ΝΥΠΕΡΤΑΣΠΟΛΙ
ΟΣΚΑΙΤΑΣΧΩΡΑΣΕΠΙ....Γ......ΕΡΙΤΩΝΚΑΘΟΛΩ
ΠΡΑΓΜΑΤΩΝΤΑΝ.Α[.].Ο.[.]ΟΣΣΥΜΦΟ.....ΣΟΜΟΝΟΙΑΝ
ΔΙΕΤΗΡΗΣΕΔΙΚΑΙ.Ν..Ι.Ι.Ε.[..]Α.ΤΑΣΕΣΦΕΡΟΜΕ
ΝΟΣ ΚΑΙΤΑΣΤΩΝ...[·].....[···]ΝΩΣΔΙΑΤ..ΕΥΣ[..]
20ΤΑΜΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟΣ[···········]Σ.Δ..
ΤΟΝΕΣΤΟΝΠΑΝΤΑΧ.....[··············].ΑΙ..ΤΡΙΔΙΔΟ
Ξ.ΝΤΟΝΚΟΙΝΟΝ.Α..[---]
ΕΠΩΙΠΛΕΟΝΑΣΣΥ.[---]
ΚΑΤΑΓΑΝΚΑΙΘΑΛΑ[....---]
25..ΝΕΞΕΦΟΔΩΚΑΙ[---]
ΚΟΙΝΑΝΕΛΠΙΔΑ[---]
ΤΑΣΤΕΚΑΤΑΤΑΝΧΩΡΑΝ[··········]....[·]Ο.Ν[---]
ΣΤΑΙΣΑΣΠΛΕΥΣΑΣ[---]
ΠΟΛΙΟΣΚΑΙΠΟΛΥΕΤΙ.[.....---]
30.[.]ΕΙΜΕΝΟΙΣ...Σ.[---]
Μ[.]ΝΑΣΤΑΝΤΕ...Ο.[---]
ΤΑΝΣΥΓΚΛΗΤΟΝ..[··].Ο[---...-]
ΔΟΧΑΣΚΑΙΠΙΣΤ.[..---]
ΠΡΑΞΑΜΕΝΟΣ.....[---]
35ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΤ.ΕΠΡΕΣΒ.[.---]
ΝΩΜ[.]ΘΟΔΙΟΝΑΠΟΔΙΔΟΜΕ.[..··········]ΑΝ
ΤΟΝΜΕΝΙΔΙΟΝΒΙΟΝ....ΤΑ[.···].[c. 5 - 6]ΑΤΑ
ΠΟΛΙΟΣΕΠΑΥ.ΕΝΠΡΟΑΙΡΕΙΜΕΝΟΣ[····]ΥΠΟΓΡΑ
ΦΩΝΟΤΙΧΡΗΜΑΤΩΝΜΕΝΚΤΗΣ[..]Α..ΒΑ.ΟΝΕΠΕΧ[..]
40ΚΤΗΣΙΝ..ΕΤ.ΛΕΓΑΡΑΠΑΣ..[..]ΘΡΩΠΟΙΣΑΘΑΝΑ.[..]
ΑΠΟΔΕΙ[...····]ΤΟΣΤΕΠΑΡΑ[········]ΕΣΤΑΣΕΠΙ
[···········]..Ο...[·······]...ΟΣ
[.. ? ..]
Apparatus
4: ἐξ ἀρχας Reynolds, 1973-1974a; ἐνδό[ξω]ν Laronde, 1987 7: Βερενίκας Reynolds, 1973-1974a; τὰς χώ[ρ]ας Laronde, 1987 ;
καὶ τὰ τᾶς πόλιος Reynolds, 1973-1974a; κα[ὶ πᾶ]σα τᾶς πόλιος Laronde, 1987 12: ΤΩΙΑ . ΙΩ?, τῶι α[ύ]τῶι Reynolds, 1973-1974a; τὰς προκειμε[να]ς αὐτῶι Laronde, 1987; προτερας τῶ [δ]άμω Moretti, 1976a 14: [ . . ]Ι ἠδή proposed after study of the squeeze by Y. Garlan. Reynolds, 1973-1974a 15: ΑΥΛΟΤΙΑΙΡΕΝ Reynolds, 1973-1974a; αὐτοκρ[ά]τωρ Moretti, 1976a; αύ[τ]οκρά[τωρ] Laronde, 1987 but squeeze and photograph still seem to show a clear Ν as the last letter. 16: ΕΠΙΙΤΟΝΑΛΛ[ . . ]Ω Reynolds, 1973-1974a; ἐπ[ιτ]εταγμέ[ν]ος Laronde, 1987; ἐπιτεταγμένος Moretti, 1976a 17: συμφορητας suggested by J. Killen in discussion jmr; συ[μφ]ω[νε]ίσας suggested by Dobias-Lalou after study of the squeeze,
but it seems a little long for the space available. Laronde, 1987 19: [ . . . ]ΝΟΣ Reynolds, 1973-1974a; τῶν [- - - - - -]ΩΣ Laronde, 1987 [ . . . ]ΝΩΣ read by C. Dobias-Lalou from the squeeze ;
διατιχεύσ[ας] : διατελεύσ[ας] may be possible 20: δεχόμεν[ος - - - - -] Laronde, 1987 21: τᾶι omitted. Reynolds, 1973-1974a; χρ[όνον - - - - - - δ]ό- Laronde, 1987 22: ΚΑΙ Reynolds, 1973-1974a; καὶ Laronde, 1987 23: ΕΠΩΙΠΛΕΟΝ[ - - Laronde, 1987 J. Bingen suggested ἐφ’ὧι 24: θά[λασσαν παντὶ σθένει - - Laronde, 1987 27: χώραν[ - - ]πολ[- - Laronde, 1987 29: ΚΕ[ . . . Reynolds, 1973-1974a 30: δ[.]ειμένοις πλιστ[ . . . Reynolds, 1973-1974a; ἀ[φ]ειμενοις παισὶ[ . . . Laronde, 1987 31: τε τᾶς[ --- Laronde, 1987 32: τὰν σύγκλητον[- - - Laronde, 1987 the further traces here are in fact consistent with δῆμου Ῥωμαίων. 32-33: - - - ἀπο]δοχᾶς Moretti, 1976a; - - - μεγαλᾶς ἀπο]δοχᾶς following a suggestion by Moretti Laronde, 1987 33: πίστ[- . . . Reynolds, 1973-1974a; πίστε[ως - - - Moretti, 1976a; πισ[τέως ἀξιωθείς following a suggestion by Moretti Laronde, 1987 34: πραξάμενος ἀναθ[ - - - Laronde, 1987 35: τότε ἐπρεσ[βευε- - - Reynolds, 1973-1974a; τοῖς τε πρεσ[βευσαμενοις - - - Moretti, 1976a; τοῖς τε πρεσ[βευσαμένοις διὰ παντὸς τῶ χρό]|νω Laronde, 1987 but squeeze and photographs seem against τοῖς 37: τᾶ[ς - - - ]ΑΤΑ Laronde, 1987 39: κτησ[ . . .]ΑΦΕΒ[.]ΟΝ ἔπεχ[ε] Reynolds, 1973-1974a; κτησ[ίμ]α βεβαιον ἐπέχ[.] Laronde, 1987 41: ἀποδει[ξ - - - Laronde, 1987; ἐς τὰν ἐπ[.] Laronde, 1987 42: [- - -]ΤΩΣΤΕ[- - - - -] ΠΟΤ [- - ] Laronde, 1987
French translation
Translation source: Laronde, 1987
Année 34. Sous le prêtre d'Apollon Lysis. Exemplaire du décret. Attendu qu'Apollodôros fils de Pankratès, qui fait partie
des citoyens issus d'ancêtres illustres, se comporte lui aussi d'une façon noble envers la patrie en toute circonstance difficile,
et que d'abord aussitôt après la mort du roi alors que la chôra était assiégée par les brigands en raison de l'absence des
magistrats, comme il avait été invité à prendre le commandement des néaniskoi, et comme il avait assumé tous les dangers,
il rétablit nos affaires dans le plus grand état de paix, et toute la gratitude de la cité lui accorda sur le champ les honneurs
prévus pour lui ; après cela, comme la cité était en difficulté, dépourvue de rempart et que, déjà, elle fut ravagée à deux
reprises par les flottes des pirates qui avaient fait une attaque contre elle, comme il avait été commis avec les pleins pouvoirs
de la cité et de la chôra, pour l'ensemble des affaires il a conservé fidèlement la concorde de toute la cité en apportant
à tous un jugement équitable, ...
English translation
Translation by: Charlotte Roueché
Year 34. While Lysis was priest of Apollo. Copy of decree. Since Apollodoros, who is among the true citizens by original descent,
also also contributes to the fatherland in every time of difficulty: firstly, when shortly after the death of the King, Berenike
was besieged by brigands because of the prevailing state of anarchy, summoned to take command of the young men and confronting
every danger he brought matters to profound peace and the thanks of the city awarded him the directly the prime honours of
the people. After that, the city being without fortifications, and having twice already been ravaged by the attacks of pirate
fleets, ?being entrusted with authority on behalf of the city and the territory over all matters, he ensured the concord of
? the city, providing just judgement to everyone. (From here a series of fragmentary phrases) And having . . . built a wall round ? . . . receiving . . for all time . . glory for the homeland the common . . . by land
and sea . . . common hope . . . Having sailed . . . the Senate . . . then going on an embassy hehaving given back the expenses
. . . his own life . . . preferring to enhance ?the affairs of the city, writing that possession of money is insecure, yet
for all men (i.e. honour? Good conduct?) brings an immortal possession . . .
Arabic translation
Translation by: Muna Abdelhamed
السنة 34. بينما كان ليسيس كاهنًا لأابوللو. نسخة من المرسوم. نظرًا لأن أبوللودوروس، الذي هو من بين المواطنين الحقيقيين من السلالة
الأصلية، ويسهم من أجل الوطن الأم في كل وقت عصيب: أولاً، بعد وقت قصير من وفاة الملك ، حاصر قطاع الطرق برنيكي بسبب حالة الفوضى
السائدة، واستدعى (أو تطوع) لتولي قيادة الشباب ومواجهة كل خطر، هدأ الأمور(جلب) السلام العميق والشكر للمدينة التي منحته بشكل
مباشر التكريم الكبير من الشعب. بعد ذلك ، كانت المدينة بدون تحصينات، وبعد أن تعرضت بالفعل مرتين لهجمات من أساطيل القراصنة؟
حيث أوكلت إليه السلطة نيابة عن المدينة والأرياف (الاقليم) في جميع الأمور، كلف بضبط (إدارة)؟ المدينة؟ ، لتقديم حكم عادل للجميع.
(من هنا سلسلة من العبارات المتقطعة) وامتلاك. . . بنى جدارًا حول؟ . . . استلام . . في كل الأوقات. . المجد لأارض الوطن المشترك.
. . عن طريق البر والبحر. . . أمل مشترك. . . بعد أن أبحر. . . مجلس الشيوخ . . . ثم الذهاب إلى السفارة بعد إعادة النفقات. .
. حياته الخاصة . . . مفضلاً التحسين؟ قضايا المدينة، كاتباً (مشيراً) أن حيازة المال غير آمنة، الآن لجميع الرجال (أو الشرف؟
السلوك الجيد؟) يجلب ملكية خالدة. . .
Bibliography: Reynolds, 1973-1974a, 1, whence Robert, Bulletin Épigraphique, 1976.792, mentioned AE 1973.563; Moretti, 1976a n. 3, whence Robert, Bulletin Épigraphique, 1978.562; Reynolds, 1978, 3, whence SEG 28.1540. Republished, Laronde, 1987, pp. 463-72, whence Dobias-Lalou, Bulletin Épigraphique, 1988.1012, SEG 38.1869.
Text constituted from: Transcription (Reynolds).
Images
Fig. 1. View of the monument
Fig. 2. Squeeze
Fig. 3. Text detail lines 1-10
Fig. 4. Text detail lines 5-21
Fig. 5. Text
Fig. 6. Text
Fig. 7. Text
Fig. 8. Text
Fig. 9. Text
Fig. 10. Text
Fig. 11. Text
Fig. 12. Text
Fig. 13. Text
Fig. 14. Text
Fig. 15. Text
Fig. 16. Text